„We zouden er goed aan doen ons geloof te verrijken met meer verwondering en twijfel“
HET NIEUWE (DUITSTALIGE) BOEK VAN BROEDER STEFAN WALSER GAAT OVER DE VRAAG „ONTBREEKT GOD?“. IN DIT INTERVIEW LEGT HIJ UIT WAAROM DEZE VRAAG BELANGRIJK IS EN HOE AUTEURS DEZE VRAAG BEANTWOORDEN.
Broeder Stefan, in uw boek stelt u de vraag: „Ontbreekt God? Wat is het antwoord?
Wanneer een kapucijn een boek schrijft met de titel „Ontbreekt God?“, kunnen lezers aannemen dat het antwoord is: „Nee, natuurlijk niet!“. Maar mijn eerlijke antwoord is: „Ja, Hij ontbreekt!“.
Wat betekent dit „ja“?
Dit is geen atheïsme of de oude, vaak gestelde theodicee-vraag. Naar mijn mening is een eerlijk „Ja, hij wordt gemist“ veel meer een liefdesverklaring. God wordt op dezelfde manier gemist als wanneer ik tegen iemand zeg: „Ik mis je! Ik zou je graag vaker willen zien; het is jammer dat we zo weinig tijd samen hebben.“ Zo ontbreekt God. En soms herinneren we ons enkel dat we vroeger, misschien in onze kindertijd, een ander, intiemer geloof mochten hebben. En zo’n herinnering op zich is ook een vorm van geloof. Het boek is dan ook geen dogmatische leer over God, maar eerder een ‘advertentie vermist!’
Hoe kwam je op het onderwerp?
Dat had een heel praktische achtergrond: een preek. Het is niet zo dat alleen atheïsten en agnosten zich niet goed kunnen voorstellen wie of wat die „God“ zou moeten zijn. Deze vraag leeft ook midden in onze vierende en biddende gemeenschappen. En dan moet ik als predikant mensen vertellen wie God is? Als we eerlijk zijn dan voelen we dat God ons altijd ontglipt, dat we hem niet in de hand hebben en hem niet in een begrip vangen kunnen. Gelukkig maar. Ook wij, die min of meer geloven, doen er goed aan om ons geloof te verrijken met meer verwondering en twijfel en en al te zekere en boude stellingen te vermijden.
Denken andere „predikanten“ er ook zo over?
Ja, alle auteurs in deze bundel hebben iets te maken met het predikantenblad „Prediger und Katechet“. Ik ben zelf lid van de redactie en we publiceren drie zorgvuldig voorbereide voorbeeldpreken voor elke zondag en feestdag van het jaar. Op een gegeven moment realiseerden we ons in het team dat de teksten die bijzonder uitdagend zijn, die teksten zijn die niet zeggen: God is x en God is y, maar teksten die een meer voorzichtige, delicate en vragende benadering hebben. De teksten die ons misschien zelfs in staat stellen om de grote vraag te stellen: ontbreekt God in onze tijd?
Hoe benadert u dit in uw boek?
We onderzoeken de vragen vanuit verschillende invalshoeken. Eén bijdrage gaat bijvoorbeeld over de waardigheid van het stellen van vragen. Vragen brengen ons vaak veel verder dan antwoorden. Een ander artikel laat zien dat de Bijbel ook veel meer naar God vraagt dan antwoordt. Neem de discipelen bij het lege graf: waar is de Opgestane nu? Jezus ontbreekt gewoon op Paasmorgen! Er is een inkijkje in de spiritualiteit van Johannes van het Kruis, die in de late middeleeuwen al veel te zeggen had over de „donkere nacht“ van het geloof. Daarnaast is er een aantal zeer actuele theologische bijdragen over de kwestie van de ontbrekende God. Tot aan het vermoeden dat God helemaal niet ontbreekt, maar dat wij enkel veel te beperkte ideeën hebben en een veel te beperkte focus op de vraag waar wij veronderstellen dat Hij is – bijvoorbeeld alleen binnen de kerk. Hoe kunnen we dan nog over God preken? Daarmee hou ik mij bezig in mijn bijdrage aan dit boek.